Vroeger als klein meisje was ik redelijk fanatiek met sport bezig. Ik weet nog goed dat ik op mijn rapport dan ook een ‘zeer goed’ kreeg bij het vak gym. Maar slechts een ‘voldoende’ bij het vak rekenen. Mijn oma boeide het niet zo veel dat ik over een hoge kast kon springen, mijn evenwicht kon bewaren op een balk en hoog in de ringen kon zwaaien. Ik had moeite met rekenen en dat is het enige wat haar opviel. Net als deze ervaring, dragen we vaak overtuigingen met ons mee die oorspronkelijk door anderen zijn ingegeven en later een eigen leven gaan leiden.
Deze herinnering laat zien hoe ik als klein meisje de overtuiging van mijn oma overnam dat academische prestaties, zoals goed zijn in rekenen, belangrijker zijn dan fysieke of creatieve vaardigheden. Deze overtuiging draag ik nog steeds met me mee: ik hecht nu zelf ook meer waarde aan rekenen dan aan fysieke of creatieve talenten. Ironisch genoeg heb ik nu altijd een telefoon bij me die rekenproblemen kan oplossen, terwijl ik tegenwoordig mijn brood verdien met mijn creativiteit.
Je opvoeding begint voor de meeste grotendeels thuis. En vanuit huis krijgen we dus al verschillende overtuigingen mee over succes, geld, relaties en het leven in het algemeen, die de fundering van onze kijk op de wereld vormen. Deze overtuigingen, die vaak zijn doorgegeven door ouders, familie of de omgeving, beïnvloeden onbewust hoe we keuzes maken. Maar niet alle overtuigen passen bij wie jij bent en kunnen je zelfs belemmeren.
Hoe overtuigingen vanuit de opvoeding ons leven beïnvloeden
Sommige overtuigingen kunnen je groei als persoon beïnvloeden. De manier waarop we denken, voelen en handelen is namelijk vaak aan de hand van deze overtuigingen die we vanaf jongs af aan tijdens onze opvoeding hebben meegekregen. Deze diepgewortelde ideeën over zaken als bijvoorbeeld succes, relaties, geld en zelfs ons zelfbeeld, worden meestal ongemerkt doorgegeven. Deze overtuigingen helpen je om je leven vorm te geven, maar kunnen je ook beperken wanneer ze niet bij jou passen. Het is dus belangrijk om te kijken naar hoe overtuigingen jou kunnen belemmeren:
Succes
Succes is bijvoorbeeld een van mijn favoriet qua overtuigingen omdat succes iets super subjectiefs is, de meeste mensen baseren succes op prestatie, status of materiële rijkdom. Van jongs af aan wordt ons vaak verteld dat we succesvol zijn wanneer we goed presteren op school, een invloedrijke baan bemachtigen en materiële bezittingen zoals een huis of een auto hebben. Voor veel mensen kan dit invloed hebben op de keuzes die je maakt in je carrière, soms ten koste van je eigen geluk en welzijn. En wanneer de definitie van succes niet langer past bij je huidige waarden, kan dit leiden tot innerlijke conflicten.
Geld
Ik vind geld fantastisch en de manier waarop we ernaar kijken nog interessanter. Als je echt goed nadenkt over geld, bestaat het helemaal niet? Het is alleen een afspraak die we met z’n allen hebben gemaakt dat een papiertje waarde heeft. En dat we wat getalletjes online rondschuiven naar elkaar in ruil voor iets dat we willen hebben.
Maar door deze afspraak en overtuigingen kunnen we onszelf erg limiteren. Want geld is een onderwerp dat sterk beïnvloed wordt door opvoeding. Zo krijgen veel mensen mee dat geld verdienen moeilijk is en dat financiële zekerheid altijd prioriteit moet hebben. In veel huishoudens draait het om sparen, hard werken, en financiële veiligheid op de lange termijn – geld wordt vaak gezien als het ultieme doel. Dit kan je keuzes later in je leven sterk beïnvloeden, waarbij je misschien banen kiest puur voor het inkomen, zelfs als ze je niet gelukkig maken.
Wanneer je je realiseert dat geld niet per se gelijk staat aan geluk of eigenwaarde, wordt het belangrijk om die overtuigingen te herzien. Het ombuigen van deze overtuigingen begint met het zien van geld als een middel om het leven te creëren dat je wilt, in plaats van als een doel op zich.
Relaties
Overtuigingen over relaties vind ik een lastige. De meest interessante overtuiging over relaties vind ik “dat lange relaties altijd goed zijn”. Koppels die vieren dat ze het al 25,30 of zelfs 50 jaar met elkaar uithouden en dat iedereen er dan vanuit gaat dat dit wel een ‘goede’ relatie zal zijn. Maar ook de overtuiging dat het uitmaken van een relatie gezien wordt als ‘falen’ vind ik interessant, vooral omdat ik mij afvraag waarom dat als falen gezien wordt als er zoveel mensen in een relatie blijven waarin ze niet gelukkig zijn?
Daarnaast vraag ik mij ook af waar het ideaal vandaan komt van ‘de ware liefde’ als liefde eigenlijk alleen uit jezelf komt? In mijn ogen zijn er dan meerdere ware liefdes in je leven, gezien je zelf nooit voor altijd op dezelfde manier van jezelf zal houden?
De overtuigingen over de ‘perfecte’ liefde of relaties (als we het nu hebben over alleen romantische relaties) kunnen veel invloed hebben op hoe je een relatie aangaat of aanhoudt. Ben jij juist degene die je eigen behoefte negeert om aan de verwachtingen van de ander te voldoen (wat waarschijnlijk overtuigingen zijn die niet per se goed zijn). Of ben je juist degene die bij de eerste tekenen van onenigheid de relatie verbreekt omdat je ervan overtuigd bent dat echte liefde soepel en zonder gedoe zal verlopen?
In mijn ogen kan een relatie nooit falen als deze vanuit liefde is aangegaan en je van elkaar leert. Soms groei je uit elkaar. Dat zie ik niet als falen, maar gewoon als het natuurlijke gevolg van uit elkaar groeien. Maar dat is alleen maar mijn overtuiging…
Zelfbeeld
Het is voor mij soms lastig om tevreden met mijzelf te zijn zonder dat te baseren op anderen. Vanaf jongs af aan vergelijk ik mezelf met anderen. Ik heb dat denk ik meegekregen vanuit huis en misschien deels vanuit school. Complimenten die gericht zijn op prestaties hebben een overtuiging gevormd dat mijn waarde afhankelijk is van wat ik doe, in plaats van wie ik als persoon ben. Toen ik dan een 8 haalde voor gym, was ik trots op mezelf. Maar mijn zusje had dan een 8 voor rekenen en dat was dus eigenlijk veel meer waard door de overtuigingen van mijn oma.
Overtuigingen over ons zelfbeeld die vaak gevormd worden door de opmerkingen en verwachtingen van onze ouders kunnen later in je leven tot een streven naar perfectie leiden, of je een onzeker gevoel geven dat je nooit goed genoeg bent.
Ik denk dat het belangrijk is om te begrijpen dat niets buiten jouzelf je beter of slechter maakt dan wie je werkelijk bent. Jij bent jij en dat is genoeg, je bent hier ook maar gewoon om te leven en voor de eerste keer. Je vergelijken met anderen is altijd appels met peren vergelijken omdat iedereen uniek is. Je zelfbeeld zou moeten groeien uit jou versus degene die je gisteren was. Hoeveel beter je het doet in vergelijking met jezelf. En daarbij niet vergeten dat je soms een paar stapjes terug moet doen om weer vooruit te komen.
Dit zijn een aantal overtuigingen waar ik had mee gestruggled heb en een grote rol speelden of misschien nog steeds spelen in mijn leven. Maar er zijn tal van overtuigingen die jouw geluk kunnen belemmeren. Ik heb een lijst voor mezelf gemaakt met allemaal overtuigen waar ik (of andere) mee struggelen om inzicht te krijgen of ik door een bepaalde denkwijze belemmert wordt.
Hoe kom je van overtuigingen af?
Om overtuigingen te doorbrengen is het namelijk zeer belangrijk dat je bewust wordt van je belemmeringen. Zonder dat je afweet van bepaalde denkwijze of patronen in je denken, kan je ze ook niet doorbreken.
Voor mij is blijheid een goede graadmeter. Als ik ergens niet gelukkig van word, dan ga ik na waarom ik het überhaupt doe? Waar komt het vandaan dat ik bepaalde keuzes heb gemaakt en meestal kom je er dan achter dat de keuze is gebaseerd op een overtuiging die eigenlijk niet bij je past? De vraag die ik mezelf dan altijd stel is: “Voel ik me gelukkig en vervuld met de keuzes die ik maak/heb gemaakt?” Je kan jezelf ook afvragen: “Volg ik mijn eigen pad, of probeer ik aan verwachtingen te voldoen die niet langer bij mij passen?”
Het kan zijn dat je dan gewoon niet weet welke overtuiging er speelt of wat er dan veranderd moet worden, maar het belangrijkste is dat je in ieder geval weet wie je niet bent of dat het niet bij je hoort. Dat is het eerste gedeelte van mijn framework “unwire, rewire and inspire”. Je bent er achter gekomen dat bepaalde dingen niet (meer) bij je passen (unwire) en vervolgens kun je gaan kijken wat er dan wel bij je past (rewire). Lees meer hierover op de pagina “The Be Right Backstory”.
Waarom overtuigingen doorbreken?
Een kreeft groeit zijn hele leven door, maar zijn harde scheelt groeit niet met hem mee. Hierdoor moet de kreeft regelmatig uit zijn oude schild moet kruipen om een nieuwe, grotere bescherming te kunnen vormen. Dit proces heet vervellen, en het gaat inderdaad gepaard met behoorlijk wat ongemak en zelfs risico’s.
Ik denk dat je nu wel weet waar ik naartoe wil gaan met dit prachtige kreeftverhaal. Als je als klein kreeftje in de grote volwassen kreeften-wereld stapt, dan is het fijn om die harde schild om je heen te hebben die je met behulp van jouw ouders hebt gemaakt. Maar op een gegeven moment ga je meer dingen leren en dus groeien, waardoor het schild waar je je nu in bevindt een beetje te krap wordt. Door je schild (overtuigingen) los te laten en een nieuw schild (nieuwe perspectieven) te bouwen, kan je weer groeien.
Ik kan je verzekeren dat het niet altijd gemakkelijk is, maar door dit in je achterhoofd te houden, hoop ik dat je wat meer zelfvertrouwen hebt om je schild te doorbreken en een grote dikke kreeft durft te worden.
Wil je nou weten hoe je een grote dikke kreeft kan worden? Lees mijn blog over het doorbreken van overtuigingen.
